13 cách giảm axit uric tự nhiên, an toàn giúp phòng ngừa bệnh gút

Axit uric cao là một trong những yếu tố liên quan mật thiết đến bệnh gút. Những cách giảm axit uric an toàn luôn giành được nhiều sự quan tâm, đặc biệt là ở người mắc bệnh gút.

Đối với bệnh nhân gút, việc thực hiện những cách giảm axit uric tự nhiên tại nhà có thể giúp ngăn ngừa các đợt bùng phát tiếp theo. Nhờ đó, người bệnh có thể kiểm soát bệnh tốt hơn và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây tăng nồng độ axit uric trong máu

Nguyên nhân chủ yếu làm gia tăng lượng axit uric trong máu là do hàm lượng purin nạp vào cao hơn mức cần thiết. Ngoài ra, một số yếu tố như di truyền, môi trường, chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt cũng có thể ảnh hưởng tới sự tăng giảm axit uric trong máu.

Nồng độ axit uric tăng cao thường là do hàm lượng purin nạp vào cơ thể cao hơn mức cần thiết

Một số yếu tố có thể dẫn tới tình trạng tăng axit uric máu như:

• Lạm dụng hoặc dùng rượu bia thường xuyên
• Hội chứng rối loạn chuyển hóa
• Bổ sung không kiểm soát những thực phẩm giàu purin như các loại thịt đỏ, hải sản có vỏ, nội tạng động vật…
• Dùng những loại thuốc lợi tiểu như lợi tiểu thiazide, thuốc kháng lao…

Hướng dẫn cách giảm axit uric không dùng thuốc

1. Hạn chế thức ăn giàu purin

Purin có nhiều trong các loại thực phẩm như thịt đỏ (thịt bò, thịt dê, thịt cầy…), thủy hải sản, nội tạng động vật, các loại đậu,… Khi cơ thể hấp thu purin, gan chuyển hóa chúng thành axit uric. Tiếp theo, thận sẽ lọc, đào thải lượng axit uric dư thừa ra khỏi cơ thể thông qua hệ tiết niệu. (1)

Khi cơ thể sản sinh axit uric quá nhiều hay thận không thể loại bỏ axit uric kịp thời, lượng axit uric trong máu có thể tăng lên. Khi đó, những tinh thể muối của axit uric (sodium urat) hình thành, bám vào trong các khớp, gây viêm khớp (bệnh gút).

Vì thế, hạn chế bổ sung các loại thực phẩm giàu purin là cách giảm axit uric máu hiệu quả. Đồng thời, đây cũng là “tiêu chuẩn vàng” trong việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người mắc bệnh gút.

2. Kiêng đường

Việc tiêu thụ nhiều đường fructose (một loại đường đơn có trong nhiều thực phẩm, thức uống ngọt) có thể kích thích gan sản sinh thêm axit uric. Do đó, sử dụng thực phẩm giàu đường fructose có thể làm gia tăng nồng độ axit uric trong máu.

Ngoài ra, bổ sung đường và những loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao có thể làm gia tăng nồng độ insulin trong máu. Tình trạng này có thể khiến thận giảm khả năng bài tiết axit uric, thúc đẩy tăng axit uric máu. Vì thế, hạn chế bổ sung các loại thực phẩm nhiều đường, nhất là thức uống có gas và nước ép trái cây đóng hộp, được xem là cách giảm axit uric tự nhiên và an toàn.

3. Uống nhiều nước

Đây là cách giảm axit uric máu tự nhiên, an toàn thông qua cơ chế thúc đẩy lưu lượng máu chảy qua thận, tạo điều kiện thuận lợi giúp thận lọc, đào thải axit uric ra ngoài. Ngoài ra, uống nhiều nước mỗi ngày còn giúp pha loãng nồng độ axit uric trong nước tiểu, phòng ngừa tình trạng axit uric kết tủa, hình thành sỏi thận.

4. Tránh đồ uống có cồn

Rượu và bia là những thức uống có hàm lượng purin cao. Khi dùng rượu bia, purin trong các thức uống này sẽ làm gia tăng nồng độ axit uric trong gan, dẫn tới tình trạng tăng nồng độ axit uric trong máu. Ngoài ra, hàm lượng lớn cồn trong rượu bia có thể làm giảm khả năng lọc máu của thận, ảnh hưởng tới quá trình đào thải axit uric ra khỏi cơ thể.

5. Uống cà phê

Cà phê có nhiều chất chống oxy hóa. Đây là thức uống rất tốt cho người bệnh gút và người bị sỏi thận urat. Hàm lượng lớn những hợp chất polyphenol trong cà phê, như axit chlorogenic và cafein (1,3,7-trimethylxanthine) - một dạng dẫn xuất của xanthine, có khả năng ức chế hoạt động của xanthine oxidase. Đây là một loại enzyme có khả năng phân giải purin từ thực phẩm thành axit uric trong máu, từ đó giúp làm giảm nồng độ axit uric máu.

Ngoài ra, cà phê còn là thức uống lợi tiểu. Tăng cường hoạt động bài niệu của thận sẽ giúp cơ thể loại bỏ axit uric ra ngoài nhanh chóng, làm giảm lượng axit uric trong máu. Vì thế, thức uống này chính là cách giảm axit uric tự nhiên, hiệu quả.

Một số lưu ý khi uống cà phê giúp giảm axit uric:

• Việc dùng cà phê không nguyên chất (như cà phê sữa) có thể không giúp giảm axit uric.
• Không phải ai cũng có thể giảm axit uric bằng thói quen uống cà phê. Hiệu quả của biện pháp này còn phụ thuộc vào gen di truyền và nhiều yếu tố khác.

6. Kiểm soát cân nặng

Tình trạng thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của bệnh gút. Những người béo phì có nồng độ axit uric trong máu cao hơn người bình thường, do họ bị rối loạn chuyển hóa các chất trong cơ thể bởi chế độ ăn uống dư thừa dinh dưỡng. Sự kết hợp này sẽ làm tăng mỡ máu và axit uric trong máu, đồng thời làm suy giảm khả năng đào thải axit uric. Do đó kiểm soát cân nặng giúp giảm axit uric máu tự nhiên và phòng ngừa bệnh gút hiệu quả.

Ngoài ra, mỡ bụng có khả năng tạo ra nhiều hóa chất gây viêm hơn so với mỡ tại các bộ phận khác. Vì thế, giảm cân không chỉ là cách giảm axit uric trong máu hiệu quả, mà còn giúp giảm thiểu mức độ viêm nhiễm, đau khớp khi bệnh gút bùng phát.

7. Kiểm tra đường huyết thường xuyên

Khi cơ thể hấp thu nhiều chất bột đường, nồng độ insulin trong máu sẽ tăng cao. Đây là hormone kích thích cơ thể phân giải đường glucose. Bất kỳ khi nào có sự gia tăng nồng độ insulin trong máu, nồng độ axit uric huyết thanh cũng sẽ tăng theo.

Vì thế, kiểm soát lượng đường trong máu, cân bằng insulin bằng cách hạn chế ăn thực phẩm chứa đường và tinh bột nhanh, là cách giảm axit uric an toàn, phù hợp với người mắc bệnh gút.

8. Thêm chất xơ vào chế độ ăn

Chất xơ là những phân tử đường hấp thụ chậm. Khi đến hệ tiêu hóa, chất xơ tạo thành một lớp dịch nhầy bám quanh thành ruột non, giúp cơ thể hạn chế hấp thụ purin từ thực phẩm, ức chế quá trình tăng sinh axit uric. Vì thế, bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ là cách giảm axit uric an toàn, được nhiều bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị. (2)

9. Bổ sung vitamin C

Bổ sung vitamin C có thể giúp hạ thấp nồng độ axit uric trong máu bằng một cơ chế là “hiệu ứng uricosuric” (kích thích bài niệu). Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C sẽ hỗ trợ thận hoạt động tốt hơn trong quá trình lọc và đào thải axit uric, giúp kiểm soát tốt nồng độ axit uric máu, ngăn ngừa các đợt bùng phát của bệnh gút.

10. Ăn quả cherry (Anh đào)

Vì có nhiều vitamin C tồn tại dưới dạng dehydro (axit dehydroascorbic), bổ sung loại quả này trong thực đơn mỗi ngày có thể giúp giảm nồng độ axit uric máu. Theo một nghiên cứu vào năm 2012 trên 633 người bệnh gút, ăn cherry giúp giảm 35% nguy cơ bùng phát cơn gút. Khi kết hợp quả anh đào cùng thuốc điều trị, những cơn gút cấp đã giảm tới 75%. (3)

11. Hạn chế nhóm thuốc làm tăng axit uric

Một số thuốc có tác dụng phụ là tăng axit uric máu ở người dùng, chẳng hạn như thuốc giảm đau aspirin, thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị huyết áp (ACE inhibitor), thuốc bổ sung vitamin B3 (niacin), thuốc kháng lao (pyrazinamid)…

Việc ngưng dùng những loại thuốc này cũng là cách làm giảm axit uric hiệu quả. Tuy nhiên, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ trước khi tự ý ngưng sử dụng bất kỳ loại thuốc điều trị nào, tránh ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị bệnh.

12. Sử dụng sữa và các chế phẩm từ sữa

Sữa và những chế phẩm từ sữa là các loại thực phẩm an toàn cho người bệnh mắc bệnh gút. Vì trong sữa hầu như không có purin, còn sữa chua và phô mai lại có rất ít purin, dưới 13mg purin/100g thực phẩm.

Đối với người mắc bệnh gút, giới hạn tiêu thụ purin an toàn mỗi ngày là 400mg/ngày. Do đó, bổ sung sữa và những chế phẩm từ sữa có thể giúp người bệnh giảm thiểu nguy cơ tăng axit uric máu, ngăn ngừa sớm các đợt bùng phát bệnh gút.

13. Tránh căng thẳng, lo lắng

Tâm lý căng thẳng, lo lắng có thể gây tăng huyết áp và nồng độ hormone cortisol trong máu. Tình trạng tăng huyết áp sẽ khiến thận làm việc “vất vả” hơn trong quá trình lọc máu, khiến hoạt động đào thải axit uric diễn ra không hiệu quả.

Trong khi, gia tăng lượng cortisol trong máu có thể thúc đẩy nồng độ axit uric tăng cao. Do đó, tránh căng thẳng, lo lắng được xem là cách giảm axit uric hiệu quả, lành mạnh.

Các phương pháp khác theo chỉ định của bác sĩ

Ngoài những cách giảm axit uric tự nhiên bằng chế độ dinh dưỡng và các chất bổ sung, một số loại thuốc cũng có tác dụng này, được chỉ định trong điều trị ở người mắc bệnh gút.

Những loại thuốc hạ axit uric máu tác động vào những khâu khác nhau trong quá trình chuyển hóa axit uric của cơ thể. Tùy thuộc cơ chế tác dụng, thuốc được phân thành những nhóm gồm thuốc ức chế tổng hợp axit uric máu (Allopurinol, Febuxostat), thuốc tăng thải axit uric (Probenecid), thuốc chuyển hóa axit uric (Pegloticase) và thuốc ức chế tái hấp thu axit uric có chọn lọc (Lesinurad).

Lưu ý: Việc dùng thuốc chữa bệnh gút cần có chỉ định của bác sĩ. Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc, vì có thể gây hại cho sức khỏe.

Câu hỏi thường gặp khi hạ hàm lượng axit uric

1. Có thể hạ axit uric trong thời gian ngắn không?

Cách nhanh nhất để giảm nồng độ axit uric là dùng thuốc theo chỉ định từ bác sĩ. Khi được chẩn đoán mắc bệnh gút, người bệnh cần đảm bảo tuân thủ theo đúng chỉ định điều trị từ bác sĩ, duy trì tái khám theo lịch hẹn. Điều này sẽ giúp bệnh nhân kiểm soát bệnh tốt, ngăn ngừa các đợt bùng phát của bệnh.

2. Các loại thức ăn giúp giảm chỉ số axit uric

Không có thực phẩm cụ thể giúp giảm nồng độ axit uric trong cơ thể. Tuy nhiên, bạn nên tránh bổ sung các món ăn và đồ uống có nhiều purin. Người mắc bệnh gút không dùng rượu bia, đường, thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản có vỏ,… Thay vào đó, thực đơn mỗi ngày nên tăng cường bổ sung rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

Tham khảo: Bị gút nên ăn gì, kiêng gì?

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và khoa Cơ xương khớp - Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ Cơ xương khớp giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; PGS.TS.BS Vũ Thị Thanh Thủy, TS.BS Chế Đình Nghĩa, ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng, TS.BS Văn Đức Minh Lý, ThS.BS.CKII Nguyễn Ngọc Tiệp, ThS.BS ThS.BS.CKI Đặng Khoa Học, ThS.BS Trần Thị Hoài Thanh, BS.CKI Kim Thành Tri, BS.CKI Lê Thanh Vương… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm, hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet, máy đo bàn chân bẹt và in 3D lót đế giày chuyên dụng, Robot lượng giá sức mạnh Dây chằng khớp gối… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Có nhiều cách giảm axit uric an toàn, tự nhiên tại nhà. Trong đó, việc kiểm soát cân nặng kết hợp chế độ dinh dưỡng lành mạnh là biện pháp vừa giúp hạ axit uric vừa nâng cao sức khỏe. Đối với các trường hợp mắc bệnh gút, người bệnh cần dùng thuốc theo đúng chỉ định từ bác sĩ, duy trì thăm khám theo lịch hẹn. Điều này sẽ giúp kiểm soát tốt bệnh, ngăn ngừa các tiến triển nặng.