Các tác dụng phụ khi Xạ trị

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi các bác sĩ làm việc tại Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Các tác dụng phụ khi Xạ trị thường bắt đầu nhẹ và có thể tiến triển trong quá trình điều trị. Một số tác dụng phụ xảy ra ngay lập tức, một số trong số chúng xảy ra ngay sau khi điều trị xạ trị kết thúc và một số khác có thể xảy ra vài tháng hoặc nhiều năm sau đó.

1. Tác dụng phụ khi xạ trị

Luôn có một số tác dụng phụ; chúng thường được giới hạn trong vùng cơ thể được điều trị và phụ thuộc vào kích thước của khu vực đó và các mô cụ thể có liên quan. Nhiều tác dụng phụ có thể điều trị được. Không phải tất cả các tác dụng phụ được đề cập dưới đây sẽ chắc chắn phải sẽ xảy ra và bác sĩ xạ trị của bạn sẽ thảo luận riêng với bạn trên cơ sở cá nhân.

Tác dụng phụ thường bắt đầu nhẹ và có thể tiến triển trong quá trình điều trị. Một số tác dụng phụ xảy ra ngay lập tức, một số trong số chúng xảy ra ngay sau khi điều trị xạ trị kết thúc và một số khác có thể xảy ra vài tháng hoặc nhiều năm sau đó. Bạn sẽ được thông báo đầy đủ về tất cả các tác dụng phụ dự kiến ​​và các tiềm khả năng khác tại vào thời điểm mẫu đơn đồng ý được ký.

Hãy nhớ rằng: bác sĩ, y tá, điều dưỡng và các kỹ thuật viên xạ trị của bạn đều sẵn sàng trả lời bất kỳ câu hỏi nào bạn có thể có trong quá trình xạ trị.

Vui lòng thông báo cho bất kỳ nhân viên y tế nào càng sớm càng tốt nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trong người hoặc thói quen bình thường của bạn, chẳng hạn như thay đổi chế độ ăn uống, cân nặng, thói quen ngủ, tăng sự khó chịu hoặc đau đớn.

1.1 Tác dụng phụ sớm (trong và ngay sau khi xạ trị)

Buồn nôn hoặc nôn mửa

Buồn nôn và thỉnh thoảng nôn có thể xảy ra với phương pháp xạ trị này nhưng thường có thể được kiểm soát tốt bằng các viên thuốc chống nôn. Một số bệnh nhân cảm thấy buồn nôn trong vài giờ sau mỗi lần điều trị. Bạn có thể thấy rằng việc điều trị khi bụng đói và tránh thức ăn trong 1 - 2 giờ sau đó có thể giúp giảm buồn nôn.

Các mẹo khác có thể giúp giảm buồn nôn và nôn bao gồm:

• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày.
• Ăn uống chậm.
• Tránh thực phẩm chiên, cay hoặc béo.
• Uống nước mát giữa các bữa ăn để tránh mất nước.

Xạ trị vùng đầu có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt và thay đổi thị lực. Điều cần thiết là bạn phải cần thông báo cho nhân viên y tế của bạn ngay lập tức nếu bạn có các triệu chứng như vậy, hoặc nếu chúng tăng mức độ nghiêm trọng. Bác sĩ của bạn có thể sẽ kê toa thuốc (thuốc giảm đau hoặc steroid) để giúp làm giảm các triệu chứng đó. Các viên thuốc steroid cũng có thể có tác dụng phụ, nhưng chúng tôi làm hết sức mình để giảm thiểu liều lượng và thời gian điều trị cho bạn.

Vấn đề về tai

Bạn có thể thấy rằng thính giác của bạn bị ảnh hưởng bởi việc điều trị. Điều này có thể là do sưng ở tai do điều trị và chỉ xảy ra nếu một phần của tai nằm trong khu vực điều trị. Tuy nhiên, đó là một hiệu ứng tạm thời, có thể mất đi một vài tháng sau điều trị.

Bên trong tai cũng có thể bị ngứa. Nó và có thể khô một chút. Đây là một phản ứng bình thường. Nó Tai bạn sẽ ổn định trở lại sau ba hoặc bốn tuần, sau khi việc điều trị kết thúc.

Ảnh hưởng đến trí nhớ

Bạn có thể bị ảnh hưởng đối với trí nhớ tạm thời. Trong nhiều trường hợp, bạn sẽ trở lại bình thường nhưng trong khi xạ điều này có thể làm bạn thấy buồn phiền. Các điều dưỡng và kỹ thuật viên xạ của chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn nếu bạn cần sự giúp đỡ và lời khuyên nếu điều này xảy ra.

Trong quá trình xạ trị, chúng tôi khuyên bạn nên gội đầu nhẹ nhàng và nhưng không thường xuyên. Hãy sử dụng dầu gội rất nhẹ (theo khuyến cáo của các nhà trị liệu / bác sĩ xạ trị). Bạn nên tránh tất cả các thiết bị nhiệt như máy sấy tóc, máy duỗi tóc hoặc kẹp uốn.

Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về việc dùng tóc giả hoặc khăn trùm đầu, vui lòng hỏi một trong những kỹ thuật viên xạ trị hoặc điều dưỡng có thể để họ sắp xếp cho bạn gặp một thành viên của Nhóm Xạ trị.

Kích ứng da

Phản ứng da là một tác dụng phụ phổ biến của trong xạ trị. Điều này xảy ra vì bức xạ phải đi qua da để đến một phần của cơ thể bạn cần được điều trị. Chỉ có da trong khu vực điều trị sẽ bị ảnh hưởng và điều này thường xảy ra từ tuần điều trị thứ hai 2 cho đến tuần thứ 4 tuần sau khi bạn kết thúc xạ trị. Loại phản ứng có khả năng được nhìn thấy là đỏ da quanh khu vực được điều trị. Da bạn có thể trở nên đau và ngứa và thậm chí có thể bị phồng rộp ở các khu vực vùng được xạ.

Mức độ nghiêm trọng của phản ứng da sẽ khác nhau tùy theo từng người và có nhiều loại kem, gel và băng khác nhau có sẵn để điều trị nếu cần. Ngoài ra còn có các biện pháp bạn có thể thực hiện để giữ cho làn da của bạn trong tình trạng tốt để giúp bạn vượt qua quá trình xạ trị một cách tốt đẹp.

Hãy nhớ rằng: một phản ứng da sẽ chỉ ảnh hưởng đến phần cơ thể bạn đang được điều trị của bạn, vì vậy bạn chỉ cần tuân theo những chỉ dẫn “Nên” và “Không nên” đối với cho phần cơ thể được điều trị của bạn trong câu hỏi(đầu, mặt, cổ, vú, bụng chậu, ...).

Nên

• Rửa tay nhưng chỉ dùng xà phòng đơn giản, loại xà phòng không thơm. Khu vực này nên được rửa nhẹ nhàng và lau khô bằng khăn sạch mềm.;
• Dùng dầu gội rất nhẹ để gội đầu;
• Sử dụng nước ấm để rửa;.
• Sử dụng một loại kem làm ẩm hai lần một ngày kể từ khi bắt đầu điều trị. Tăng số lượng sử dụng nếu cần thiết.;
• Cố gắng giữ thoáng đưa không khí đến đối với vùng bị ảnh hưởng được điều trị vì điều này sẽ hỗ trợ quá trình chữa bệnh rất nhiều.;
• Hãy chắc chắn rằng bạn thông báo cho Nhóm Xạ trị nếu vùng điều trị bị gây cảm giác đau hoặc khó chịu. Chúng tôi sẽ có thể cung cấp cho bạn các loại kem, gel, băng hoặc thuốc giảm đau khác nhau nếu cần thiết.

Không nên

• Không sử dụng xà phòng thơm hoặc sữa tắm. Những thứ này có thể làm cho da bạn đau rát hơn.;
• Không sử dụng bất kỳ loại kem, bột, kem dưỡng da hoặc các biện pháp khắc phục tại nhà trên da trong khu vực vùng da được điều trị trừ khi chúng tôi khuyên bạn nên làm như vậy.;
• Không làm trầy xước vùng da đang được điều trị;.
• Không tắm bằng nước có chất clo, nhất là không bơi trong hồ bơi có chất clo trong quá trình xạ trị và sau khi điều trị (3-4 tuần) cho đến khi làn da của bạn được hồi phục hoàn toàn.;
• Không sử dụng nước hoa hoặc kem cạo râu trên da đầu của bạn. Thay vào đó hãy thử xịt nó lên quần áo của bạn;.
• Không sử dụng các thiết bị có sức nóng như máy sấy tóc, duỗi tóc, con lăn hoặc kẹp uốn.

Vùng da đã được tiếp xúc với xạ trị có thể nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời so với trước đây. Bạn có thể ra ngoài nắng, nhưng hãy chắc chắn rằng bạn sử dụng kem chống nắng thông số SPF 50 hoặc cao hơn đối với vùng da trên khu vực đã được điều trị. Ngoài ra, hãy cố gắng đội mũ khi đi ra ngoài nắng.

Mệt mỏi

Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường trong quá trình xạ trị. Điều quan trọng là bạn ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi, nhưng không có lý do gì để thay đổi mạnh mẽ sâu sắc lối sống của bạn.

Sự mệt mỏi mà bạn sẽ cảm thấy khi xạ trị không phải là kiểu mệt mỏi giống như sau khi bạn làm việc quá sức với nó.

Bạn có thể trở nên mệt mỏi trong quá trình điều trị bức xạ trị vì sự kết hợp của các yếu tố, bao gồm:

• Ảnh hưởng của bức xạ lên cơ thể bạn
• Nhu cầu của việc tuân thủ thói quen điều trị hàng ngày
• Thay đổi cảm xúc kể từ khi bạn biết chẩn đoán
• Kéo dài tác dụng vật lý từ hóa trị liệu hoặc phẫu thuật
• Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống vì sự gián đoạn điều trị gây ra

Làm sao để chống mệt mỏi khi xạ trị?

Lắng nghe cơ thể của bạn. Bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi ngay bây giờ và sau đó trong quá trình điều trị bức xạ trị của bạn. Nếu bạn thừa nhận và mong đợi biết rằng nó sẽ xảy ra, bạn sẽ có thể đối phó kiểm soát với nó tốt hơn khi nó xảy ra

Thiết lập lại một thói quen hợp lý. Bạn sẽ giảm thiểu căng thẳng liên quan đến mệt mỏi nếu thói quen hàng ngày của bạn là thực tế và có tổ chức.

Cố gắng tập thể dục. Một chút Tập thể dục hợp lý sẽ cung cấp cho bạn nhiều năng lượng hơn. Cố gắng thiết lập một thói quen đi bộ thường xuyên.

Nghỉ ngơi nhiều hơn. Nhiều bệnh nhân nhận thấy rằng nghỉ ngơi như giấc ngủ trưa ngắn ngủi trong ngày có thể cung cấp cho họ nhiều năng lượng hơn. Hãy tiết kiệm và chỉ dành năng lượng của bạn cho chỉ các hoạt động quan trọng nhất trong ngày.

Yêu cầu sự giúp đỡ. Khi bạn đang điều trị cho bất kỳ căn bệnh nghiêm trọng nào, đây là thời điểm tốt để yêu cầu trợ giúp tại nhà và tại nơi làm việc.

1.2 Tác dụng phụ muộn (vài tháng đến nhiều năm sau xạ trị)

Đây là những tác dụng phụ muộn rất khó khăn nhất để dự đoán, tùy cơ địa, thể trạng, lối sống của bạn, v.v... Tuy nhiên, Nguy cơ của những điều này là nhỏ và trong khi chúng hiếm khi nghiêm trọng, nhưng chúng có thể kéo dài hạn.

Chúng phụ thuộc vào vùng cơ thể được điều trị và nhiều yếu tố khác, vì vậy phần còn lại của hướng dẫn phần này sẽ chỉ áp dụng cho một số bệnh nhân.

Tuyến yên: Tuyến yên của bạn sản xuất các hormone điều chỉnh sự tăng trưởng và trao đổi chất trong cơ thể. Khi xạ trị vùng não, tuyến yên có thể bị ảnh hưởng và trở nên kém hoạt động trong nhiều năm sau khi điều trị bằng xạ trị vùng não. Tuy nhiên, tình trạng này có thể điều trị bằng thuốc.

Dây thần kinh thị giác (mắt): Trong một số trường hợp có thể cần thiết phải điều trị dây thần kinh thị giác. Nếu điều này là bắt buộc, thì bác sĩ sẽ giải thích riêng với bạn mọi tác dụng phụ dự kiến ​​trên cơ sở cá nhân.

Phát triển Đục thủy tinh thể: Điều này Có thể xảy ra do bức xạ không thể tránh khỏi cho mắt. Hiện nay đục thủy tinh thể có thể chữa bằng phẫu thuật để thay thế thủy tinh thể.

Mất thính lực: Bạn có thể bị giảm thính lực ở một hoặc cả hai tai, thường là một thời gian sau khi quá trình điều trị xạ trị kết thúc. Điều này thường xảy ra dần dần.

Da: Bạn có thể phát triển một số vùng da dày và cứng, của da và các mô mềm ở cổ.

Tác dụng phụ hiếm gặp về lâu dài: Có rất ít nguy cơ phát triển ung thư thứ phát, thường là nhiều năm sau đó do từ lúc tiếp nhận xạ trị. Nguy cơ này nhỏ hơn nhiều so với lợi ích của xạ trị trong điều trị ung thư hiện tại của bạn.

Trong quá trình chăm sóc theo dõi sức khỏe của bạn, chúng tôi sẽ xem xét tất cả những vấn đề này. Xin vui lòng trao đổi với chúng tôi về bất kỳ mối quan tâm nào của bạn khi bạn đến ở các cuộc hẹn tiếp theo.

Cảm xúc của bạn

Sau khi chẩn đoán và điều trị ung thư, bạn sẽ có một loạt các cảm giác rất phức hợp bao gồm tức giận, lo lắng, sợ hãi và buồn bã. Đây là tất cả các phản ứng bình thường mà nhiều bệnh nhân trải qua. Mọi người đều có cách thích ứng riêng. Một số người thấy hữu ích khi nói chuyện với những người khác đã trải qua tương tự như chính họ. Một số bệnh nhân thích giữ cảm xúc tình cảm của họ với chính mình mà không muốn chia sẻ.

Không có cách nào để đối phó, nhưng sự giúp đỡ là luôn luôn có sẵn nếu bạn cần. Xin vui lòng nói chuyện với một bất kỳ thành viên nào trong nhóm điều trị về việc nhận hỗ trợ nếu bạn cảm thấy điều đó có ích.

2. Bạn nên gặp những ai ?

Bác sĩ xạ trị

Chuyên gia tư vấn cho bạn là một bác sĩ xạ trị, người sẽ quyết định loại và số lượng điều trị bạn sẽ nhận. Nói chung, bác sĩ xạ trị là người chịu trách nhiệm chính cho mọi hoạt động xạ trị của bạn, nên bạn có thể hỏi tất cả những vấn đề liên quan đến xạ trị làm mà bạn lo lắng.

Kỹ thuật viên xạ trị

Kỹ thuật viên xạ trị là các chuyên gia được đào tạo để cung cấp cho bạn phương pháp điều trị bằng xạ trị và vận hành các máy móc được sử dụng để điều trị cho bạn. Họ hoàn toàn liên quan đến việc điều trị của bạn từ việc giúp lập kế hoạch điều trị ngay đến việc theo dõi tất cả các khía cạnh của việc điều trị hàng ngày của bạn. Họ làm việc chặt chẽ với các bác sĩ và nhân viên khác trong khoa. Vì họ gặp bạn mỗi ngày trong khi bạn đang quá trình điều trị, họ có thể trả lời bất kỳ câu hỏi nào của bạn liên quan đến về bất kỳ khía cạnh nào của việc điều trị bằng xạ trị của bạn, họ hoặc sẽ giới thiệu bạn đến gặp một chuyên gia khác đúng chuyên môn bạn cần hỏi.

Chuyên gia dinh dưỡng dưỡng lâm sàng

Chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng là một bác sĩ dinh dưỡng trong thực hành lâm sàng, là người được đào tạo đã thực hiện giáo dục bổ sung chuyên sâu có liên quan đến lĩnh vực thực hành chuyên khoa của họ. Chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng cung cấp sự hỗ trợ cho bệnh nhân và gia đình của họ trong suốt quá trình điều trị và sau khi xuất viện nếu cần thiết. Họ có đầy đủ thông tin cập nhật về việc điều trị, tác dụng phụ có thể xảy ra và bất kỳ vấn đề hoặc vấn đề nào khác có thể phát sinh.

Nếu bạn muốn được gặp chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng, hãy nói chuyện với một thành viên của nhóm y tế hoặc điều dưỡng của bạn để sắp xếp việc này.

Điều dưỡng xạ trị

Đây là những điều dưỡng được đào tạo đặc biệt trong việc chăm sóc những người mắc bệnh nhân ung thư. Bạn sẽ gặp một trong số họ khi bạn lần đầu tiên đến trung tâm điều trị và sau đó bạn sẽ gặp họ một cách thường xuyên trong quá trình điều trị bức xạ trị. Họ luôn có sẵn mặt trong suốt cả ngày làm việc nếu bạn có bất kỳ mối quan tâm nào

Kỹ sư vật lý và người lập kế hoạch xạ trị

Những người này là những chuyên gia khoa học được đào tạo chuyên sâu về cho hoạt động lập kế hoạch xạ trị. Họ giúp các bác sĩ quyết định cách tốt để thực hiện kế hoạch xạ trị mà cho bạn cần.

Nhà vật lý trị liệu

Đây là những chuyên gia có kinh nghiệm trong việc đánh giá và điều trị một loạt các vấn đề về thể chất mà bệnh nhân có thể mắc phải do ung thư hoặc trong quá trình xạ trị. Mục đích của nhà vật lý trị liệu làm việc trong chăm sóc ung thư là để tối đa hóa khả năng, chức năng của một người bệnh và cải thiện cảm giác an tâm, hạnh phúc của họ. Một trong những thành viên đội ngũ y tế có thể giới thiệu bạn với họ để được tư vấn và hỗ trợ.

Chăm sóc giảm nhẹ hoặc nhóm kiểm soát triệu chứng

Trong quá trình điều trị, một số bệnh nhân có thể gặp Nhóm Chăm sóc Giảm nhẹ hoặc Kiểm soát Triệu chứng của chúng tôi. Các bác sĩ (Tư vấn hoặc Đăng ký) và các điều dưỡng chuyên khoa là các chuyên gia trong việc xử lý các triệu chứng liên quan đến ung thư và cả việc điều trị.

Dịch vụ tư vấn tâm lý

Tác động cảm xúc của chẩn đoán và điều trị ung thư là rất khó khăn. Việc bạn cảm thấy căng thẳng, lo lắng, buồn bã, tức giận hoặc cảm giác mất kiểm soát là điều rất bình thường. Mỗi người kiểm soát và xử lý đối phó với cảm xúc của họ theo cách khác nhau. Một số người tìm thấy sức mạnh bên trong và thu hút sự hỗ trợ và an ủi từ bạn bè và gia đình, những người khác có thể cần thêm trợ giúp từ bên ngoài. Nhóm chuyên gia đa ngành của chúng tôi đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp bạn đối phó xử lý cảm xúc nhưng đôi khi bạn có thể cảm thấy bạn cần thêm sự giúp đỡ từ một nhà chuyên gia tâm lý học.

Các nhà chuyên gia tâm lý học được đào tạo chuyên gia sâu về các liệu pháp tâm lý giúp những người và các gia đình đặc biệt đau khổ, lo lắng hoặc cảm thấy tinh thần xuống rất thấp. Bạn có thể chọn gặp chuyên gia tâm lý cho một buổi tư vấn hoặc bạn có thể tham gia các lớp học thư giãn.

Trị liệu ngôn ngữ

Bạn có thể gặp khó khăn khi nói chuyện. Các nhà trị liệu ngôn ngữ là các chuyên gia trong việc xử lý các loại vấn đề này. Xin vui lòng hỏi bất kỳ thành viên nào trong đội ngũ y tế nào của bạn để biết thêm thông tin hoặc hỏi bác sĩ của bạn để được giới thiệu đến một nhà trị liệu ngôn ngữ.

Thay cho lời kết

Chúng tôi hy vọng tài liệu này cung cấp cho bạn những hiểu biết cơ bản và phổ biến nhất giúp bạn hiểu rõ và an tâm trong quá trình lên kế hoạch điều trị cùng chúng tôi và trong quá trình xạ trị dành cho bạn. Mọi ý kiến và thông tin phản hồi xin được lắng nghe và ghi nhận để chỉnh sửa, bổ sung tài liệu này nhằm mang lại lợi ích tốt cho cộng đồng chăm sóc y tế và cho chính các bạn, những bệnh nhân yêu thương của chúng tôi.

Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park được xây dựng hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế, sử dụng mô hình tiếp cận đa chuyên khoa trong chẩn đoán, lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân, góp phần chăm sóc người bệnh toàn diện. Trung tâm Ung bướu Vinmec Central Park có những ưu điểm vượt trội trong điều trị ung thư như:

• Vinmec Hội tụ các chuyên gia giỏi về xạ trị, hóa trị, phẫu trị, được trang bị các phương tiện hiện đại.
• Hệ thống lập kế hoạch xạ trị và Máy xạ trị Truebeam hiện đại nhất Đông Nam Á, với ưu thế vượt trội giảm thiểu ảnh hưởng của tia xạ lên các mô lành tính so với tia X, giảm thời gian chiếu xạ và nguy cơ tác dụng phụ đối với người bệnh.) giúp điều trị hiệu quả các bệnh ung thư phổ biến: Phổi, Đầu mặt cổ, vú....
• Là bệnh viện đầu tiên tại TPHCM áp dụng liệu pháp miễn dịch tự thân, Bệnh viện Vinmec Central Park có thể điều trị ung thư với các phác đồ điều trị ung thư đa mô thức phù hợp với từng trường hợp, đem lại hiệu quả điều trị cao, cung cấp thêm 1 địa chỉ khám và điều trị ung thư tin cậy cho người dân tại TPHCM và các khu vực lân cận, để người dân không phải ra nước ngoài điều trị

Để tìm hiểu kỹ hơn về xạ trị điều trị ung thư tại Vinmec, Quý khách có thể liên hệ HOTLINE: 0938 506 009 hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.

XEM THÊM:

• Xạ trị là gì? Vai trò của xạ trị
• Quá trình Xạ trị diễn ra như thế nào?
• Cẩm nang thông tin hỗ trợ bệnh nhân xạ trị vùng đầu cổ