Thực đơn và chế độ ăn cho người bị bệnh gout (gút)

Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc bệnh gout ngày càng tăng, do thói quen ăn uống không hợp lý, quá nhiều chất đạm và sinh hoạt không khoa học. Chế độ ăn của người bị gout rất quan trọng trong điều trị gout. Cùng tìm hiểu cách xây dựng thực đơn ăn uống khoa học và phù hợp nhất cho người bị gout.

Bạn biết gì về bệnh gout

Gout là bệnh viêm khớp do rối loạn chuyển hóa thường gặp, liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống. Bệnh xảy ra khi thận không thể lọc axit uric trong máu để thải ra bên ngoài. Axit uric tích tụ đến nồng độ cao sẽ lắng đọng tạo thành các tinh thể muối urat natri hoặc tinh thể axit uric, nếu tập trung ở các khớp sẽ khiến khớp bị viêm, sưng đau.

Xem thêm: Video những điều bạn cần biết về bệnh gout (gút)

Chế độ ăn cho người bị gout ảnh hưởng thế nào đến tình trạng bệnh?

Hầu hết các axit uric được sinh ra trong cơ thể. Đối với người bệnh gout do không có khả năng loại bỏ axit uric hiệu quả nên tiêu thụ quá nhiều purin sẽ làm tích trữ axit uric và gây ra cơn đau gout. Do đó, thực đơn cho người bệnh gout chỉ cần hạn chế những thực phẩm nhiều purines để phòng ngừa các cơn gout. (1)

Thừa cân cũng là nguyên nhân gây ra bệnh gout. Nên giảm cân sẽ làm giảm axit uric trong cơ thể. Nếu tiêu thụ các loại thực phẩm có chứa purin cao, bởi đây là chất phân hủy thành axit uric trong cơ thể, sẽ làm tăng nguy cơ gặp phải một đợt đau gout cấp tính. Do đó, người bị gout nên tránh các loại thịt có nhiều purin như tạng động vật, thịt đỏ, thịt xông khói, cá, tôm, cua, sò điệp… Thực phẩm người bị gout có thể ăn là trứng, hoa quả, ngũ cốc nguyên cám,… Và lượng thịt nạp vào cơ thể không quá 150 g/24 giờ.

Tham khảo:

• Các loại rau chứa hàm lượng purin cao
• Bị gout ăn trứng được không?

Người bệnh gout nên uống nhiều nước, khoảng 2-4 lít/24 giờ, đặc biệt là các loại nước khoáng có kiềm hoặc nước kiềm 14%. Điều này sẽ làm tăng lượng nước tiểu trong 24 giờ, giúp hạn chế tối đa sự lắng đọng urat trong đường tiết niệu.

Nguyên tắc dinh dưỡng trong điều trị bệnh gout

Chế độ ăn của người bị gout rất quan trọng trong việc điều trị bệnh hay có nguy cơ bùng phát bệnh. Đa số người bệnh gout đều lo lắng vì phần lớn những thực phẩm phổ biến đều có nhiều purines hoặc fructose (2). Tuy nhiên, một số loại thực phẩm có hàm lượng các chất này rất thấp, vì vậy vẫn có thể dùng thoải mái, cụ thể như:

• Các loại cá sông (cá chép, cá diêu hồng), cá đồng (cá rô), thịt trắng (ức gà),… có hàm lượng ít purin, vẫn có thể sử dụng để cung cấp chất đạm cần thiết cho cơ thể, hàm lượng khuyến cáo là 50 - 100g protein/ngày. Tham khảo một số loại cá người bị gút có thể ăn tại đây.
• Tinh bột (gạo, phở, bún, khoai, bánh mì, ngũ cốc…) là thực phẩm thiết yếu của mỗi người, kể cả người bệnh gout. Tinh bột chứa một lượng purin an toàn làm giảm và hòa tan acid uric trong nước tiểu.
• Bổ sung rau xanh, trái cây để đào thải axit uric trong máu như cherry, trái cây, cải bẹ xanh, súp lơ…
• Sử dụng dầu có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu lạc, dầu mè….để giảm bớt lượng chất béo.
• Nên chế biến thức ăn bằng cách hấp, luộc, hạn chế tối đa các món ăn chiên, xào nhiều dầu mỡ.

Người bệnh gout cần kiểm soát cân nặng và đảm nguyên tắc ăn trong điều trị bệnh gout với hàm lượng dinh dưỡng đưa vào mỗi ngày, cụ thể:

• Năng lượng: 30 - 35 kcal /kg cân nặng/ ngày
• Chất đạm: 0.8g / kg cân nặng/ ngày
• Chất béo: 18-25% nhu cầu năng lượng
• Lượng muối: không quá 5g/ngày
• Lượng nước: 40ml/kg cân nặng/ngày

Xem thêm: Người bị gút nên kiêng và ăn rau gì?

Chế độ ăn cho người bị bệnh gout trong 1 tuần

Cùng tham khảo một thực đơn cho người bệnh gout chứa 1600kcal của TS. BS. Nghiêm Nguyệt Thu - Viện Dinh dưỡng Quốc gia, để có những gợi ý cụ thể về chế độ ăn cho người bệnh gout trong 1 tuần:

Thứ hai/Thứ tư/Thứ sáu (lưu ý lượng muối tiêu thụ ≤ 4g/ ngày)

• Bữa sáng: Phở thịt bò: Bánh phở 150g, thịt bò 35g, hành lá 10g, nước dùng (muối 1g/100ml)

• Bữa trưa:
  • Cơm gạo tẻ: 200g (gạo 100g) tương đương với hai bát cơm
  • Sườn lợn rim: Sườn lợn (bỏ xương): 50g
  • Đậu phụ rán: Đậu phụ 20g, dầu ăn 3ml
  • Su su xào: Su su 200g, dầu ăn 7ml
  • Canh cải xanh: Cải xanh 50g
  • Vải thiều: 150g

• Buổi tối:
  • Cơm gạo tẻ: 150g (gạo 75g) tương đương với miệng bát con cơm
  • Cá rô phi lọc thịt rán: Cá rô phi 50g, dầu ăn 5ml
  • Mướp đắng xào trứng: Mướp đắng 200g, trứng gà 20g, dầu ăn 7ml
  • Canh rau ngót: Rau ngót 50g
  • Dưa hấu: 150g

Giá trị dinh dưỡng Khối lượng Protein 59,5 g Glucid 245,3 g Canxi 387 mg Sắt 13 mg Kẽm 8.6 mg Chất xơ 10.9 g Natri 2 g Kali 3 g Cholesterol 0.14 g Tổng năng lượng: 1605 Kcal

Thứ ba/Thứ năm/Thứ bảy (lưu ý lượng muối tiêu thụ ≤ 4g/ ngày)

• Buổi sáng: Bún riêu cua: Bún 180g, đậu hũ 100g, thịt cua đồng 30g, hành lá 5g, cà chua 30g, nước dùng (muối 1g/100ml)

• Buổi trưa:
  • Cơm gạo tẻ: 200g (gạo 100g) tương đương hai bát cơm
  • Cá chép chiên sốt cà chua: Cá chép 70g, cà chua 25g, dầu ăn 7ml
  • Thịt băm rang: Thịt nạc vai 20g
  • Cải bắp luộc: Cải bắp 200g
  • Canh bí xanh: Bí xanh 50g
  • Cam: 150g (nửa quả)

• Buổi tối:
  • Cơm gạo tẻ: 150g (gạo 75g) tương đương một bát cơm
  • Thịt heo chiên: Thịt heo nạc vai 70g, dầu ăn 5ml
  • Đậu phộng rang: Đậu phộng hạt 10g
  • Bầu luộc: Bầu: 200g
  • Canh mồng tơi: Mồng tơi 50g
  • Bưởi: 200g (3 múi)

Giá trị dinh dưỡng Khối lượng Protein 60,3 g Glucid 252,5 g Lipid 43,1 g Canxi 522 mg Sắt 10,5 mg Kẽm 10,8 mg Chất xơ 14,2 g Natri 1,9 g Kali 2,6 g Cholesterol 0,06 g Tổng năng lượng: 1639 Kcal

Chủ nhật (lưu ý lượng muối tiêu thụ ≤ 4g/ ngày)

• Buổi sáng: Xôi đậu phộng: Gạo nếp 50g, đậu phộng 10g, mè 3g
• Buổi trưa:
  • Cơm gạo tẻ: 200g (gạo 100g) tương đương với 2 lưng bát con
  • Thịt bò xào hành tây: Thịt bò 50g, hành tây 50g, cà chua 20g, dầu ăn 7ml
  • Cá bống kho tộ: Cá bống 20g
  • Củ cải luộc: Củ cải 200g
  • Canh bí xanh: Bí xanh 50g
  • Xoài chín: 100g

• Buổi tối:
  • Cơm gạo tẻ: 150g (gạo 75g) tương đương với miệng bát con cơm
  • Tôm biển hấp sả: Tôm biển 50g, sả 1 tép
  • Trứng đúc thịt: Trứng gà nửa quả, thịt nạc vai 10g, dầu ăn 3ml
  • Cải bắp xào: Cải xoong 200g, dầu ăn 7ml
  • Canh rau cải: Cải xanh 50g
  • Lựu: 100g

Giá trị dinh dưỡng Khối lượng Protein 60,0 g Glucid 254,1 g Lipid 35,2 g Canxi 571 mg Sắt 19,4 mg Kẽm 10,6 mg Chất xơ 19,5 g Natri 1,9 g Kali 3,06 g Cholesterol 0.17 g Tổng năng lượng: 1573 Kcal

Thói quen tốt cho bệnh gout

Khi mắc phải bệnh gout thì chế độ ăn uống là điều vô cùng quan trọng để có thể chung sống hòa bình và chiến đấu với căn bệnh này. Bên cạnh dinh dưỡng, hãy tạo thói quen tốt cho bệnh gout với những lưu ý dưới đây:

Giảm cân

Thừa cân có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh gout. Bởi cân nặng dư thừa sẽ khiến cơ thể bạn kháng với insulin nhiều hơn. Trong những trường hợp này, cơ thể không thể sử dụng insulin đúng cách để loại bỏ đường khỏi máu. Nên nếu kháng insulin cao cũng sẽ thúc đẩy nồng độ axit uric cao. Nghiên cứu cho thấy giảm cân có thể giúp giảm kháng insulin và giảm nồng độ axit uric, nhưng nên giảm cân một cách khoa học, chế độ dinh dưỡng hợp lý, nếu ăn kiêng sai cách, sụt cân quá nhanh cũng khiến cơ thể bạn gặp các cơ gout nhanh hơn.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên là một cách khoa học để ngăn ngừa các cơn gout, giúp bạn duy trì cân nặng hợp lý, giữ nồng độ axit uric ở mức thấp.

Uống đủ nước

Nên cung cấp đủ lượng nước hằng ngày để làm giảm nguy cơ bị bệnh gout. Nước giúp cơ thể loại bỏ axit uric dư thừa trong máu, thải ra ngoài theo đường nước tiểu. Chưa kể nếu bạn tập thể dục nhiều thì cần cung cấp đủ nước cho cơ thể hơn bởi vì bạn có thể mất nhiều nước qua mồ hôi.

Bổ sung vitamin C

Nghiên cứu cho thấy bổ sung vitamin C vừa đủ có thể giúp thận loại bỏ nhiều axit uric trong nước tiểu, ngăn ngừa các cơn gout.

Tránh xa chất kích thích

Hạn chế đồ uống có cồn như rượu, bia… để tránh lượng axit uric tích tụ và hình thành các tinh thể rắn trong khớp.

Hy vọng với những gợi ý trên đây, người bệnh gout có thể dễ dàng lựa chọn thực phẩm hằng ngày, xây dựng được chế độ ăn cho người bị gout thân thiện và tốt cho sức khỏe nhất, bạn có thể tham khảo thêm các phương pháp phòng ngừa bệnh Gout khác để có cái nhìn hoàn thiện nhất về phòng ngừa bệnh gout bạn nhé.